Faktura muzyczna

Każdy utwór musi mieć pewien ogólny zamysł, schemat by mógł istnieć. Faktura, która opisuje współdziałanie melodii i harmonii dostarcza nam również informacje o rodzaju użytych środków muzycznych.

Faktura – opisuje współdziałanie melodii i harmonii, a także rodzaj użytych środków w obsadzie wykonawczej czy brzmieniu utworu muzycznego.

Na owej fakturze w poniższym artykule się skupimy.

Skoro już wiemy co to jest ta faktura najprościej ją opisać dokonując kilku podziałów.

Faktura może być:

1. Zależna od układu i ilości głosów:
   1. monofoniczna (jednogłosowa) – jedna linia melodyczna. Charakterystyczna dla muzyki ludowej, chorału gregoriańskiego.
   2. homofoniczna (wielogłosowa) – wyodrębnienie dwóch planów: melodia i akompaniament. Charakterystyczne dla klasycyzmu i romantyzmu. Np. F. Mendelssohn-Bartholdy – Pieśń weneckiego gondoliera op.30 no.6 fis-moll)
      
   3. polifoniczna (kilkugłosowa) – każdy z głosów ma równe znaczenie.
      1. kontrastowa – głosy się nie naśladują
      2. imitacyjna – kilka głosów z opóźnieniem powtarza melodię (kanon, fuga)
         1. ścisła – poszczególne głosy naśladują się wzajemnie z pewnym opóźnieniem (kanon, fuga) (np. J.S. Bach – die Kunst der Fuge, Contrapunctus I, wyk.:  Christoph Lahme, źródło – imslp.org)
         2. swobodna – głosy mogą ale nie muszą do siebie nawiązywać przez korespondencje motywiczną. Rytmy uzupełniające lub powtarzanie schematów rytmicznych (np. inwencja) (np. J.S. Bach – Inwencja dwugłosowa h-moll, wyk.: Glenn Gould, źródło – imslp.org)
            
2. Zależna od obsady:
   1. homogeniczna – posiada jednolite brzmienie dlatego, że obsada jest ograniczona do np. jednej rodziny instrumentów
   2. poligeniczna – duże zróżnicowanie obsady np. orkiestra symfoniczna
3. Zależna od brzmienia
   1. gęsta, nasycona:
      
   2. przejrzysta:
      
4. Uwzględniając kryterium historyczne
   1. polifonia modalna – oparta na skalach kościelnych, powszechna w utworach do XVI w.
   2. polifonia oparta na harmonice funkcyjnej – powstała w ramach klasycznych zasad harmonii od XVII-XX w.
   3. polifonia sonorystyczna – wykorzystuje brzmieniowe właściwości współbrzmień – od XX w.
5. Uwzględniając rodzaj środków użytych do wykonania
   1. wokalna (solo, kameralna, chóralna)
   2. instrumentalna (solo, kameralna, orkiestrowa
   3. wokalno-instrumentalna (kameralna, zespołowa)
6. Inne rodzaje faktur
   1. faktura topofoniczna – wykorzystuje oddziaływanie przestrzenne dźwięku na słuchaczu. Polega na dialogu sekcji dętej orkiestry z trąbkami umieszczanymi zwykle za słuchaczami (np. „Tuba Mirum” z Requiem Giuseppe Verdiego)