Sonata – gatunek muzyki instrumentalnej, towarzyszącej nam, muzykom, na co dzień. Młodzi skrzypkowie grają sonatę barokową na egzaminach w szkole muzycznej, pianiści najczęściej wybierają jej części jako formy klasyczne. Czymże jest sonata?
Sonata – (wł. suonore – brzmieć) gatunek muzyki instrumentalnej. Pierwotnie był to każdy utwór instrumentalny. Sonata narodziła się w Wenecji pod koniec XVI w.
Sonata barokowa
Podziały:
- Ze względu na miejsce wykonania:
- da chiesa (do kościoła)
- da camera (do małych pomieszczeń, komnat)
- Ze względu na liczbe wykonawców
- a due (solowa)
- a tre (triowa)
a due czyli solowa oznacza, że jest dwóch wykonawców lecz drugi akompaniuje np. skrzypce i klawesyn
Przykłady:
- Heinrich Ignaz von Biber – Sonaty różańcowe
- Arcangelo Corelli – Sonata da chiesa G-dur op. 1 nr 9
Sonata klasyczna
Wykrystalizowała się w epoce klasycyzmu.
Oparta jest na cyklu sonatowym:
- część – forma sonatowa, tempo szybkie (allegro)
- część – forma ABA lub wariacje, tempo wolne
- część – rondo, tempo szybkie (np. presto)
Ludwig van Beethoven wprowadził w swoich sonatach również taki cykl:
- część – forma sonatowa, tempo szybkie (allegro)
- część – forma ABA lub wariacje, tempo wolne
- część – forma scherza, tempo umiarkowane
- część – forma sonatowa, tempo szybkie (presto, prestissimo)
Sonata romantyczna
Cechy sonaty romantycznej:
- rozbudowa cyklu
- nowe środki muzyczne
Sonata w XX i XXI wieku:
Najczęstsze kierunki rozwoju
- powrót do tradycji
- poszukiwania, eksperymenty (przykład kompozytora – John Cage)